Ο όρος"σακχαρώδης διαβήτης"ονομάστε μια ολόκληρη ομάδα ενδοκρινικών ασθενειών, τις οποίες ενώνει ένα κοινό χαρακτηριστικό: βασίζονται σε διαταραχές του μεταβολισμού των υδατανθράκων. Το σώμα αναπτύσσει ανεπάρκεια της ορμόνης ινσουλίνης που παράγεται από το πάγκρεας ή τα κύτταρα του σώματος σταματούν να ανταποκρίνονται επαρκώς σε αυτήν, γεγονός που προκαλεί την αύξηση του επιπέδου γλυκόζης στο πλάσμα του αίματος. Σε αυτή την περίπτωση, τα κύτταρα υποφέρουν από ανεπάρκεια ενέργειας και λιμοκτονούν, ακόμη και με επαρκή παροχή υδατανθράκων από τα τρόφιμα.
Μεταξύ όλων των ενδοκρινικών παθήσεων, ο σακχαρώδης διαβήτης σε γυναίκες και άνδρες είναι η πιο κοινή. Υπάρχουν περισσότεροι από 250 εκατομμύρια άνθρωποι στον κόσμο με διαφορετικούς τύπους αυτής της παθολογίας. Στη χώρα μας οι διαβητικοί αποτελούν περίπου το 6% του συνολικού πληθυσμού. Σε μερικούς ανθρώπους, οι διαταραχές του μεταβολισμού των υδατανθράκων και ο διαβήτης απλώς δεν έχουν ακόμη εντοπιστεί, επομένως το πραγματικό ποσοστό μπορεί να είναι σχεδόν διπλάσιο.
Αιτίες διαβήτη
Σήμερα δεν υπάρχει συναίνεση για το γιατί εμφανίζεται αυτή η ασθένεια. Σήμερα θεωρείται πολυαιτιολογική - υπάρχουν αρκετές θεωρίες για την εμφάνιση διαταραχών του μεταβολισμού των υδατανθράκων και προβλημάτων με την ινσουλίνη. Ιδιαίτερο ρόλο παίζει η δυσμενής κληρονομικότητα εάν οι στενοί συγγενείς πάσχουν από διαβήτη.
Επιπλέον, ορισμένοι παράγοντες και εναύσματα μπορούν να γίνουν προβοκάτορες. Αυτό:
- κακή διατροφή με περίσσεια ελαφρών υδατανθράκων, επεξεργασμένα τρόφιμα, φαστ φουντ, κορεσμένα και τρανς λιπαρά και έλλειψη διαιτητικών ινών.
- υπέρβαρο και παχυσαρκία (ο ΔΜΣ πάνω από 30 και οι εναποθέσεις λίπους στο πρόσθιο κοιλιακό τοίχωμα είναι ιδιαίτερα επικίνδυνα)·
- χρόνιες διαταραχές της ισορροπίας νερού-ηλεκτρολυτών.
- ενδοκρινικές παθολογίες (νόσος Cushing, υπερλειτουργία του θυρεοειδούς αδένα).
- μακροχρόνιο, χρόνιο σωματικό και ψυχο-συναισθηματικό στρες.
- επιπλοκές των «παιδικών λοιμώξεων», ιδιαίτερα της ιλαράς, της ερυθράς και της ανεμοβλογιάς·
- κοιλιακούς τραυματισμούς που επηρεάζουν το πάγκρεας.
- χρόνιες φλεγμονώδεις διεργασίες και παθολογίες οργάνων - κύστεις, ασβεστώσεις, παγκρεατίτιδα, σκλήρυνση, πέτρες αγωγών.
Υψηλός κίνδυνος διαβήτη είναι δυνατός σε παιδιά που γεννήθηκαν από μητέρες που υπέφεραν από τη μορφή κύησης της νόσου, εάν το μωρό γεννήθηκε με υψηλό βάρος, είχε προβλήματα με τα επίπεδα γλυκόζης τις πρώτες ημέρες της ζωής του.
Συμπτώματα της νόσου
Στο αρχικό στάδιο, ο σακχαρώδης διαβήτης δεν έχει πρακτικά έντονα συμπτώματα. Συχνά τα πρώτα κουδούνια συναγερμού μπερδεύονται με υπερβολική εργασία, μολύνσεις ή συνέπειες του στρες. Αλλά είναι σημαντικό να δίνουμε προσοχή στον συνδυασμό των συμπτωμάτων, τα οποία από μόνα τους μπορεί να είναι σημάδια άλλων ασθενειών, αλλά σε συνδυασμό υποδεικνύουν την εκδήλωση διαβήτη.
Τα κύρια σημάδια του διαβήτη είναι:
- σταθερή ξηροστομία, έντονη δίψα με επαρκή ή υπερβολική πρόσληψη υγρών.
- συχνή ούρηση, άφθονη παραγωγή ούρων (έως 3-5 λίτρα ή περισσότερο).
- ξηρό δέρμα, αίσθηση κνησμού στην περιοχή των ποδιών, των αγκώνων, των ποδιών.
- ταχεία αύξηση βάρους ή ξαφνική απώλεια βάρους.
- συνεχής πείνα παρά τη σωστή διατροφή.
- αυξημένη εφίδρωση, ειδική γλυκιά οσμή ιδρώτα και αναπνοής.
- αργή επούλωση γρατσουνιών και πληγών στο δέρμα.
- συνεχής κόπωση, υπνηλία, μειωμένη απόδοση.
Επιπλέον, μπορεί να υπάρχουνλιποθυμία, απώλεια συνείδησης, αδιαθεσία, ζάλη. Συχνά, οι άνθρωποι μαθαίνουν για πρώτη φορά για τη διάγνωσή τους όταν εισάγονται στο νοσοκομείο σε κατάσταση υπεργλυκαιμικού ή κετοοξίνου κώματος.
Τύποι διαβήτη
Υπάρχουν δύο κύριες μορφές της νόσου, οι οποίες έχουν διαφορετικά αίτια και μηχανισμούς ανάπτυξης και στο αρχικό στάδιο διαφέρουν σημαντικά ως προς τις θεραπευτικές τακτικές.
Διαβήτης τύπου 1 ή ινσουλινοεξαρτώμενος. Εμφανίζεται ως αποτέλεσμα επιθετικότητας του ανοσοποιητικού συστήματος κατά των παγκρεατικών κυττάρων που συνθέτουν ινσουλίνη. Ως αποτέλεσμα, η παραγωγή της ορμόνης σταδιακά μειώνεται, φτάνοντας σε κρίσιμο επίπεδο, ενώ το επίπεδο γλυκαιμίας (γλυκόζη πλάσματος) αυξάνεται. Αυτή η μορφή διαβήτη εμφανίζεται συχνότερα σε παιδιά και νέους σε μεγαλύτερη ηλικία, είναι πιθανό σε σχέση με τη νέκρωση του παγκρέατος λόγω επιπλεγμένης παγκρεατίτιδας ή αφαίρεσης οργάνου. Η βάση της θεραπείας είναι η χρήση ινσουλίνης.
Διαβήτης τύπου 2 ή ανθεκτικός στην ινσουλίνη (ανεξάρτητος)εμφανίζεται συχνότερα σε άτομα μεγαλύτερης ηλικίας ή υπέρβαρα άτομα. Εμφανίζεται λόγω μειωμένης κυτταρικής ευαισθησίας στην ινσουλίνη, η οποία συμβαίνει συχνά λόγω παχυσαρκίας και μεταβολικών διαταραχών. Η διόρθωση είναι δυνατή με δίαιτα και φάρμακα μείωσης της γλυκόζης.
Επιπλέον, υπάρχουν και άλλες ειδικές μορφές διαβήτη:
- κύησης– εμφανίζεται κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και σχετίζεται με μεταβολικές διαταραχές.
- παγκρεατογόνος– σχετίζεται με τραυματισμούς, σοβαρή βλάβη στο πάγκρεας.
- LADA-διαβήτης(αντιπροσωπεύει τον λανθάνοντα αυτοάνοσο διαβήτη), έχει ήπια συμπτώματα, δεν απαιτεί ενέσεις ινσουλίνης.
- MODY-διαβήτης- Αυτή είναι μια ειδική, γενετική μορφή της νόσου.
Οποιαδήποτε μορφή διαβήτη μπορεί να έχειακομπλεξάριστο (ελεγχόμενο)Καιπερίπλοκη πορεία.
Επιπλοκές της νόσου
Εάν ένας ασθενής με σακχαρώδη διαβήτη αγνοήσει τις συστάσεις του γιατρού, δεν ακολουθεί δίαιτα ή αρνείται να πάρει φάρμακα, η ασθένεια μπορεί να περιπλέκεται από σοβαρές παθολογίες και αλλαγές στο σώμα που απειλούν την αναπηρία και ακόμη και τη ζωή. Αυτό:
- σοβαρή διαταραχή της όρασης, βλάβη στις δομές στο εσωτερικό του βολβού του ματιού και των αγγείων του.
- σχηματισμός επίμονης υπέρτασης (αυξημένη αρτηριακή πίεση).
- διαταραχές του μεταβολισμού των λιπιδίων, αυξημένη «κακή» χοληστερόλη, η οποία οδηγεί σε αθηροσκλήρωση.
- σοβαρό πρήξιμο των άκρων.
- συχνοί πονοκέφαλοι που μειώνουν την απόδοση.
- αισθητηριακές διαταραχές στα άκρα (νευροπάθεια), διαταραχές της ροής του αίματος (αγγειοπάθεια).
Στο πλαίσιο των μεταβολικών διαταραχών, μπορεί να εμφανιστούν απειλητικές για τη ζωή καταστάσεις -κώμα. Αναπτύσσονται τόσο στο πλαίσιο της αύξησης του σακχάρου στο αίμα όσο και στο πλαίσιο της απότομης μείωσης του (με λανθασμένα επιλεγμένη θεραπεία, συνοδές παθολογίες).
- Υπογλυκαιμικό κώμαΕίναι επικίνδυνο γιατί αναπτύσσεται αρκετά γρήγορα και μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές συνέπειες. Εμφανίζεται όταν το επίπεδο γλυκόζης μειώνεται σε λιγότερο από 2, 8 mmol/l. Οι γιατροί μπορούν να βοηθήσουν σε αυτό χορηγώντας δόσεις γλυκόζης με ατομικά επιλεγμένα επίπεδα ινσουλίνης.
- Κετοξινώδες κώμαεμφανίζεται όταν ο μεταβολισμός της γλυκόζης διαταράσσεται όταν αυξάνεται στο αίμα. Διασπάται σε κετονικά σώματα, τα οποία δηλητηριάζουν το σώμα.
- Γαλακτικό κώμαεμφανίζεται όταν υπάρχουν αποτυχίες στο μεταβολισμό της γλυκόζης, έναντι των οποίων συσσωρεύονται όξινα μεταβολικά προϊόντα, γεγονός που οδηγεί σε αναπνευστικές και κυκλοφορικές διαταραχές και απαιτεί θεραπεία σε εντατική θεραπεία.
Διαγνωστικά
Η βάση της διάγνωσης είναι οι εργαστηριακές εξετάσειςπου θα ανιχνεύσει αύξηση της γλυκόζης στο πλάσμα. Είναι σημαντικό να πραγματοποιηθεί μια πλήρης σειρά εξετάσεων, καθώς μια μόνο ανάλυση δεν είναι ενημερωτική - εξωτερικοί παράγοντες μπορούν να επηρεάσουν τα επίπεδα γλυκόζης.
Βασικές εργαστηριακές εξετάσεις που επιβεβαιώνουν τον διαβήτη:
- εξέταση αίματος για τα επίπεδα γλυκόζης (χορηγείται το πρωί, με άδειο στομάχι).
- τεστ άσκησης (προσδιορισμός της ανοχής στη γλυκόζη (το αίμα λαμβάνεται με άδειο στομάχι, στη συνέχεια 1 και 2 ώρες μετά τη λήψη ενός διαλύματος γλυκόζης).
- βιοχημικές μελέτες (πρωτεΐνες, λιπίδια, επίπεδα ηλεκτρολυτών).
- εκτίμηση του επιπέδου της γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης HbA1c.
- γενική και 24ωρη ανάλυση ούρων με προσδιορισμό των επιπέδων γλυκόζης και πρωτεΐνης.
- προσδιορισμός των επιπέδων ενδογενούς ινσουλίνης.
Ο γιατρός συνταγογραφεί επίσης μια σειρά από οργανικές εξετάσεις και διαβουλεύσεις - εξέταση από οφθαλμίατρο με εκτίμηση του βυθού του ματιού, διαβούλευση με νευρολόγο με αξιολόγηση της κατάστασης των περιφερικών νεύρων, παρακολούθηση της αρτηριακής πίεσης, ΗΚΓ και υπερηχογράφημα εσωτερικών οργάνων και αιμοφόρων αγγείων.
Θεραπεία
Η βάση της θεραπείας είναι ένας συνδυασμός μη φαρμακευτικών προσεγγίσεων, αλλαγές στον τρόπο ζωής με ατομική επιλογή φαρμάκων που ελέγχουν τα γλυκαιμικά επίπεδα στο διαβήτη (νηστεία και μεταγευματική γλυκόζη αίματος, δραστηριότητα). Οι προσεγγίσεις στη θεραπεία διαφέρουν ανάλογα με τον τύπο της νόσου.
Για διαβήτη τύπου 1Η βάση της φαρμακευτικής θεραπείας είναιενέσεις ινσουλίνης(κοντό, παρατεταμένο και άλλου τύπου ανάλογα με τη σοβαρότητα της κατάστασης και της κατάστασης).Με τον δεύτερο τύποΗ βάση της θεραπείας και του ελέγχου της γλυκόζης είναιχάπια διαβήτη. Βοηθούν στη μείωση των επιπέδων γλυκόζης μαζί με τις διατροφικές προσαρμογές. Είναι σημαντικό να τονιστεί ότι η θεραπεία πραγματοποιείται εφ' όρου ζωής, με προσαρμογές της δόσης και δυναμική παρακολούθηση του ασθενούς.
Για τον έλεγχο της κατάστασης του διαβήτη, είναι σημαντικό να ακολουθείτε μια δίαιτα που παρέχει στον οργανισμό όλα τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά, βιταμίνες και μέταλλα, αλλά δεν προκαλεί απότομες αυξήσεις του σακχάρου στο αίμα. Ο γιατρός βοηθά στη διόρθωση της δίαιτας, διδάσκει στον ασθενή πώς να επιλέγει τις σωστές τροφές και τον συνδυασμό τους με τη λήψη φαρμάκων ή ινσουλίνης. Όλα τα προϊόντα για το διαβήτη χωρίζονται σε ομάδες - εκείνα που μπορούν να χρησιμοποιηθούν χωρίς φόβο, αυτά που πρέπει να μειωθούν και εκείνα που πρέπει να αποκλειστούν.
Επιπλέον, ο γιατρός συνιστά αλλαγές στον τρόπο ζωής - έλεγχο βάρους, σωματική δραστηριότητα, τακτικές επισκέψεις στον γιατρό για την πρόληψη επιπλοκών της παθολογίας.
Πρόληψη
Για να διατηρήσετε την υγεία σας και να μειώσετε τον κίνδυνο εμφάνισης της νόσου, είναι απαραίτητο να ελέγχετε το βάρος σας, να αξιολογείτε τακτικά τον μεταβολισμό των υδατανθράκων και των λιπιδίων και να υποβάλλεστε σε ιατρική εξέταση. Η μέτρια σωματική δραστηριότητα, η κατανάλωση αρκετών υγρών και μια ισορροπημένη διατροφή με μείωση της ποσότητας υδατανθράκων, κορεσμένων λιπαρών, γρήγορου φαγητού και επεξεργασμένων τροφίμων είναι σημαντικά.